Birçok rivayete konu olan imam bayıldı ile başlıyoruz. Patlıcan yemeklerinin en gözde tariflerinden biri olan imam bayıldının en fazla bilinen hikayesini öğrenmeye hazır olun. Eski zamanlarda bir imam, karısı tarafından yapılan bu yemeği ilk defa yediğinde lezzetinden veya yemeğe eklenen malzemelerin maliyetinden dolayı bayılmıştır. Bir başka rivayete göre de yine eski zamanlarda bir imam zengin bir zeytinyağı tüccarının kızı ile evlenmiştir. Eşinin çeyizinde bolca kaliteli zeytinyağı bulunmaktadır. Kadın ilk günlerde kocasına bu zeytinyağı ile bir patlıcan yemeği hazırlar. On üçüncü günde sofrasında patlıcan yemeği bulamayan imam zeytinyağının bittiğini öğrenince bayılır.
İsminden anlaşılacağı gibi bu yemek ismini bir benzetmeden almış. Köftenin adından rahatsızlık duyup yemeğin adını değiştirenler bulunmaktadır.
Sultan Abdülaziz, İstanbul’a gelen Fransız İmparatoriçesi ve Napolyon’un karısı Eugene için düzenlediği kır gezisi esnasında sarayda bu yemek hazırlanır. Abdülaziz’in çok sevdiği bu tarifi Eugene Fransa’ya götürür. İşte bu tarifte Hünkâr Beğendi tarifidir.
Özellikle soğuk kış günlerinde sıklıkla tercih ettiğimiz sofralarımızdan eksik etmediğimiz bu çorbanın hikayesini duyunca hüzünlenebilirsiniz. Sofralarımızın en sevilen çorbalarından biri Ezogelin. Bu iç ısıtan, geleneksel tarifin acıklı ve akla kazınan bir hikayesi var. Hikâye farklı şekillerde anlatılsa da genel olarak inanılan hali şu: 1909’da Gaziantep’in Oğuzeli beldesine bağlı Dokuzyol köyünde Zöhre isimli bir kız doğuyor. Güzelliğiyle ve hamaratlığıyla tüm köye ve çevredeki köylere nam salan bu kızın lakabı da ‘Ezo’ yani ‘güzel’… Ezo Gelin, genç kız olunca köyün yakışıklılarından aşık olduğu gençle evleniyor. Mutlu mutlu yaşarlarken eşiyle saadetinde gözü olanlar türlü dedikodularla bu evliliği bozuyor. Ezo Gelin, peşinden koşan çok olsa da 6 yıl kimseye ‘Evet’ demiyor. Sonra ailesinin baskısıyla teyzesinin oğlu Memey’le evlendiriliyor. Memey’in yaşadığı Suriye’nin Calabrus ilçesinde bir sınır köyüne yerleşen Ezo Gelin’in gurbet acısı hiç dinmiyor, kendi köyünün özlemini yüreğinden atamıyor. Ezo Gelin, kendi adını taşıyan çorbayı ise rivayete göre savaş zamanı kıtlıkta evde olan malzemeleri kendince bir araya getirerek pişiriyor. 1956’da hayatını kaybeden, adına türküler yazılan, hayatı filmlere konu olan Ezo Gelin’in aklını, sevgisini kattığı bu tarif bugün hala kış aylarında sofralarımızın vazgeçilmezi.
Kafkaslardan gelip İstanbul ve çevresine yerleşen Çerkezler, gelenek ve mutfak kültürlerini de korumayı başarmışlardır. Çerkez mutfağının baş yemeklerinden biri olan Çerkez tavuğu misafirler için pişirilmekteydi. Bir rivayete göre Çerkez kızlarının güzelliği dillere destanmış. İstemeye gelenlere istenen kız kendi elleriyle Çerkez tavuğu hazırlayıp onu isteyen kişiye sunarmış. Eğer yaptığı yemek kendi gibi güzelse o kız hemen istenirmiş. Çerkez tavuğunun özellikle düğünlerde, derneklerde ve çeşitli şölenlerde ilk hazırlanan yemek olmasının nedeni bu gelenek olsa gerek.
16. yy’da Yavuz Sultan Selim Han, Antep’e gelir. O zamanlarda da zengin bir mutfağa sahip olan Antep’te büyük bir ziyafet sofrası kurulur. Bu ziyafet sofrasının yıldızlarından biri de Ali Nazik’tir. Yavuz Sultan Selim Han bu yemeği o kadar çok sevmiş ki bu yemeği hazırlayan usta ile tanışmak istemiş. Yemeğin lezzetindeki inceliğe ithafen “Kim bu eli nazik? “diye sormuş. Yemeği yapan usta saray murfağına alınmış. Yemeğin adı Eli Nazik olarak adlandırılmış. Zaman içerisinde de Ali Nazik olarak değişime uğramıştır.
Rivayete göre Balıkesir' in Ayşe bacı köyünde yaşayan taze bir gelin, savaşın başlaması üzerine erini cepheye yolcu eder, savaş bitip aradan uzun zaman geçmesine rağmen eri geri dönmemiştir. Gelin, erinin şehit düştüğünü düşünür fakat eri savaşta yaralandığı için köyüne geri dönememiştir. Bütün ümitleri kesilen gelin her gün yaptığı gibi ellerinde kalan tek ineğin sütünden peynir mayalar. Peynirin tutunmasını beklerken aniden kapı çalınır, kapıyı açan gelinin karşısında yıllardır görmediği eri duruyordur. Hal ve hatırlaşmadan sonra gelin eşinin karnını doyurmak için mutfağa girer fakat mutfakta yiyecek pek fazla bir şey yoktur. Bulabildiği malzemeleri pişirmeye başlar. Bunlar az önce mayaladığı peynir biraz irmik yumurta ve az şekerdir. Hazırladığı tatlıyı sofraya getirip kocasına ikram eder ve erine sorar: ''Hoşmu erim?'' İşte gelinin kocasının memnuniyetini öğrenmek için sorduğu bu soru zamanla değişime uğramış Höşmerim olarak kullanılmıştır.
Adana- Gaziantep arasında bulunan ve Toros Dağları'nın güneydoğu uzantısında bulunan bu dağ, gavurdağ salatasına ismini vermiştir.
Adana da Seyhan ırmağı kenarın da’ yaşayan Haçca ana adındaki bir kişi yapmış ve yemeğe adını koymuştur. Haçca ananın tam yedi tane oğlu vardır. Kendisi bir kız çocuk özlemiyle yanıp tutuşmaktadır. Haçca ana sonrasında çok istediği dileğine kavuşmuş ve bir kız evlat sahibi olmuştur. Haçca ana kızına gözü gibi bakıp büyütüp evlenecek yaşa getirmiştir. Nihayetinde Haçca ananın kızına görücüler gelmektedir. Fakat Haçca ana hepsine bir kulp bulup kızını bir türlü vermemektedir. Kızı bir gün bir genci sever ve onunla kaçar, biricik kızının yanında olmamasına dayanamayan Haçca ana yataklara düşer. Bunu öğrenen kızı eşini de ikna ederek annesinin elini öpmeye gider. Kızının özlemiyle yaşayamayacağını anlayan anne kızını affeder. Yedi gün Yedi gece ziyafet düzenler. Analı Kızlı yemeği bu muhteşem düğün esnasında yapılan çok özel bir yemektir. Başta Adana'nın en meşhur yemeklerinden biri olarak bilinen bu lezzetli yemek içi kıyma dolu büyük köfteler ana, küçük köfteler ve nohutlar da kız olarak kabul edilir.
İhtilal döneminde baklava fiyatlarına bir üst sınır gelmiş. Fakat bu düzenleme, üreticilerin maliyetini kurtarmadığı için perişan olmasına sebep olmuş. Onlar da daha düşük maliyetli tatlılar üretmeye başlamışlar. Fıstık yerine fındıkla yapılan, şerbet yerine süt konulan nuriyenin hikayesi de böyle.
Lübnan yemeği olan Babagannuş iki kelimenin birleşmesinden oluşuyor. Baba kelime anlamı olarak aynı. Ghanoush ise şımartılmak, zevkten dört köşe olmak, keyiflenmek anlamlarına geliyor.
Türk mutfağının sevilen sütlü tatlılarından biri olan sütlaç, sütlü aş kelimesinden türemiştir. Vaktinde mide rahatsızlığı yaşayan bir kişiye süt, şeker ve pirinç ile sıcak bir çorba hazırlanır. Süt ile elde edildiği için bu yiyecek sütlü aş olarak adlandırılmıştır. Zaman içinde sütlü aş, sütlaç olarak dillerde yerini alır.
